Giới thiệu khái quát huyện Sông Mã- Tỉnh Sơn La – https://wikisongkhoe.com

Giới thiệu khái quát huyện Sông Mã

Huyện Sông Mã nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Sơn La. Độ cao trung bình 600 m so với mực nước biển .

Tọa độ địa lý : từ 20039’33”-21022’ vĩ độ bắc; từ 103014’56”-104006’ kinh độ đông. Tứ cận: phía Bắc giáp huyện Thuận Châu; phía Nam giáp huyện Mường Ét, tỉnh Hủa Phăn (nước CHDCND Lào) và huyện Sốp Cộp; phía Đông giáp huyện Mai Sơn; phía Tây giáp huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên. Huyện lỵ đặt tại Thị trấn Sông Mã.    

2 – Địa hình
Đặc điểm địa hình Sông Mã : lê dài dọc sông Mã, địa hình khá phức tạp, bị chia cắt mạnh bởi những dãy núi cao chạy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam xen kẽ với những thung lũng và mạng lưới hệ thống sông, suối. Hệ thống núi dọc biên giới Việt – Lào đại diện thay mặt cho vùng cao của huyện, có độ cao từ 306 – 1819 m so với mực nước biển ( thấp nhất là cánh đồng Nà Co Nghe, bản Trại Phong, xã Chiềng Cang và cao nhất là đỉnh núi bản Huổi Hưa, xã Mường Cai ) độ dốc chung từ 250 – 300. Phần lớn là địa hình cao và dốc gây khó khăn vất vả cho việc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, thiết kế xây dựng hạ tầng ; những khu vực bằng và thung lũng chiếm tỉ lệ nhỏ phân bổ rải rác tạo ra tiểu vùng khí hậu tương thích với nhiều loại cây xanh, con giống khác nhau .
Từ Thành phố Sơn La đến TT huyện Sông Mã 110 km đi theo đường Quốc lộ 4G. Từ TP. Hà Nội đến huyện lỵ Sông Mã 300 km đi theo đường Quốc lộ 6, sau đó theo Quốc lộ 4G .
3 – Khí hậu, thuỷ văn
Nhiệt độ trung bình hằng năm khoảng chừng 220 c. Thường nóng nhiều vào những tháng 5, 6, 7 và lạnh nhiều vào những tháng 12 và tháng 1 năm sau. Thường nắng nhiều vào những tháng 4, 5, 6. Thường mưa nhiều vào những tháng 6, 7, 8. Lượng mưa trung bình hàng năm 1.419 mm .
Các hiện tượng kỳ lạ thời tiết đặc biệt quan trọng, đặc trưng ở địa phương : Mùa khô lê dài từ tháng 10 năm trước đến tháng 3 năm sau, chịu tác động ảnh hưởng của gió tây khô nóng ; tuy ít chịu tác động ảnh hưởng của bão nhưng do địa hình phức tạp nên những tiểu vùng không khí khác nhau nên 1 số ít nơi thường Open gió lốc gây thiệt hại cho sản xuất và đời sống. Đồng thời, do địa hình đồi núi dốc nên khi mưa thường bị xói mòn rửa trôi, sụt lún đất, lũ ống, lũ quét. Ngày 01/9/1975, trận lũ lịch sử dân tộc dâng cao tới 9,5 m đã tàn phá phá mạng lưới hệ thống cầu đường giao thông, thuỷ lợi, làm sụt lún hoặc vùi lấp nhiều ha đất ruộng canh tác, cuốn trôi nhiều mái ấm gia đình, giao thông vận tải gần như tê liệt trọn vẹn, Trung ương phải dùng máy bay để chở hàng cứu trợ cho nhân dân Sông Mã .
Nguồn nước tự nhiên cho sản xuất và đời sống : Nguồn nước đa phần từ mạng lưới hệ thống Sông Mã, những phụ lưu, suối nhỏ xum xê trên địa phận .
4 – Diện tích, dân số
Tổng diện tích quy hoạnh tự nhiên huyện Sông Mã là 163.992,3 ha. Dân số là 142.400 người .

5 – Hành chính
Huyện Sông Mã gồm 19 đơn vị chức năng hành chính là Thị trấn Sông Mã và 18 xã : Mường Sai, Chiềng Khương, Chiềng Cang, Mường Hung, Chiềng Khoong, Mường Cai, Huổi Một, Nậm Mằn, Nà Nghịu, Chiềng Sơ, Nậm Ty, Chiềng Phung, Yên Hưng, Đứa Mòn, Mường Lầm, Chiềng En, Bó Sinh, Pú Bẩu .
6 – Lịch sử
* Thời Pháp thuộc ( 1884 – 1945 ) :
Dưới thời Pháp thuộc ( trước cách mạng tháng 8/1945 ) chưa có huyện Sông Mã, lúc đó ba vùng đất của Sông Mã thuộc ba châu khác nhau. Vùng Sốp Cộp là một tổng thuộc Mường Thanh ( Điện Biên ), vùng Mường Lầm thuộc Mường Muổi ( Thuận Châu ), vùng Mường Hung thuộc Mường Mụa ( Mai Sơn ) .
* Sau Cách mạng tháng 8/1945 đến nay :
– Thay đổi địa giới hành chính huyện :
+ Ngày 07.3.1953 Khu ủy Tây Bắc quyết định hành động tách ba vùng : Sốp Cộp ( thuộc Điện Biên ), Mường Lầm ( thuộc Thuận Châu ), Mường Hung ( thuộc Mai Sơn ) gộp lại xây dựng châu mới là châu Sông Mã, thuộc tỉnh Sơn La .
+ Từ 1953 đến giữa năm 1962 gọi là châu Sông Mã ; từ giữa năm 1962 đến nay gọi là huyện Sông Mã .
+ Thực hiện Quyết định số 105 – CP ngày 13.3.1979 của Hội đồng nhà nước, sáp nhập xã Mường Sai của huyện Mai Sơn vào huyện Sông Mã với diện tích quy hoạnh tự nhiên là 3.136 km2 .
+ Thực hiện Nghị định số 148 / 2003 / NĐ-CP ngày 02/12/2003 của nhà nước, kiểm soát và điều chỉnh địa giới huyện Sông Mã để xây dựng huyện Sốp Cộp, huyện Sông Mã lúc bấy giờ còn 19 đơn vị chức năng hành chính với tổng diện tích quy hoạnh tự nhiên là 163.992,3 ha .
– Thay đổi địa giới, tên gọi đơn vị chức năng thường trực :
+ Tháng 3/1953 châu Sông Mã chuyển từ bản Lấu Ngày ( xã Mường Lầm ) về khu cánh kiến ( nay thuộc xã Nà Nghịu ) và đến đầu năm 1976 châu Sông Mã chuyển TT từ khu cánh kiến ( nay thuộc xã Nà Nghịu ) về khu vực mới ( Thị trấn lúc bấy giờ ) .

+ Thực hiện Quyết định số 173-CP ngày 26.10.1961 của Hội đồng Chính phủ, giải thể xã Mường Cai thuộc châu Sông Mã và sáp nhập bản Co Phương vào xã Mường Và, các bản Huối Co, Na Don, Hin Khoang và bản Hin vào xã Chiềng Không, các bản Mường Cai, Huối Khe và Huối Sum vào xã Mường Lạn.

+ Thực hiện Quyết định số 13 – BT ngày 13.4.1977 của Bộ trưởng Phủ Thủ tướng, xây dựng Thị trấn Sông Mã thuộc huyện Sông Mã .
+ Thực hiện Quyết định số 130 – BT ngày 25.7.1978 của Bộ trưởng Phủ Thủ tướng, xã Chiềng Ban được đổi tên thành xã Nậm Lạnh, xã Chiềng Đen đổi tên thành xã Nậm Ty, xã Pắc Ma đổi tên thành xã Bó Sinh .
+ Thực hiện Quyết định số 18 – CP ngày 16.01.1979 của Hội đồng nhà nước, cắt một số ít bản thuộc những xã Sốp Cộp, Chiềng Khoong, Mường Và, Mường Lạn thuộc huyện Sông Mã để xây dựng một xã mới lấy tên là xã Mường Cai .
+ Thực hiện Quyết định số 04 / HĐBT ngày 11.01.1986 của Hội đồng Bộ trưởng, chia xã Púng Bánh thành hai xã : Púng Bánh và Sam Kha .
7 – Di tích
Huyện Sông Mã có 02 di tích lịch sử lịch sử vẻ vang được công nhận xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hoá cấp tỉnh :
– Di tích Cây đa Mường Hung được công nhận xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hoá cấp tỉnh theo Quyết định số 1214 / QĐ-UBND ngày 28.4.2006 của Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Sơn La về việc xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hoá cấp tỉnh .
– Di tích Đền thờ Hai Bà Trưng ( bản Nam Tiến, xã Chiềng Khương ) được công nhận xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hoá cấp tỉnh theo Quyết định số 2636 / QĐ-UBND ngày 11.11.2011 của Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Sơn La về việc xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hoá và danh lam thắng cảnh cấp tỉnh .
8 – Kinh tế – xã hội
Trong những năm gần đây, kinh tế tài chính của huyện Sông Mã luôn tăng trưởng khá ; cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính chuyển dời tích cực ; những thành phần kinh tế tài chính đều có bước tăng trưởng khá. Kết cấu hạ tầng có nhiều tân tiến, góp thêm phần thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội. Giá trị tổng sản phẩm huyện Sông Mã năm sau cao hơn năm trước. Sản xuất nông nghiệp – lâm nghiệp và kinh tế tài chính nông thôn liên tục tăng trưởng khá theo hướng sản xuất sản phẩm & hàng hóa. Diện tích cây ăn quả được duy trì và tăng trưởng ; chăn nuôi tăng trưởng khá tổng lực và phong phú. Nhiều quy mô kinh tế tài chính trang trại, chăn nuôi tập trung chuyên sâu, bán công nghiệp có hiệu suất cao đang hình thành và nhân rộng ; những dự án Bất Động Sản khoanh nuôi và bảo vệ vốn rừng, tái tạo môi sinh, thiên nhiên và môi trường được chăm sóc triển khai .
Thế mạnh kinh tế tài chính của huyện Sông Mã đa phần là một số ít cây ăn quả, cây lương thực như nhãn, ngô, một số ít vật nuôi như : Trâu, bò, dê, ba ba gai, cá lăng và một số ít dịch vụ .
Những ngành tăng trưởng mạnh tại huyện Sông Mã thời gian này hầu hết là Nông – Lâm nghiệp, công nghiệp – kiến thiết xây dựng và chế biến loại sản phẩm nông nghiệp như : Nhãn, ngô .

Điều kiện tự nhiên huyện sông Mã

Huyện Sông Mã có dòng sông Mã, núi mường hung, có bài hát “ Tình ca Tây Bắc ”, nơi đây có nhiều suối nước nóng, nhiều hang động đẹp, hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng thành những điểm du lịch, đặc biệt quan trọng là quần thể động Ten Ư ( Chiềng Sơ ) gồm 36 hang động đẹp .
Huyện có địa hình bị chia cắt mạnh và phức tạp, có độ cao trung bình 600 m so với mặt biển. Nằm trên khối núi giữa Thuận Châu và Sốp Cộp và dãy núi biên giới Việt – Lào, dãy núi chạy dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam địa hình chia cắt phức tạp, có nhiều dãy núi cao tạo nên hình khe suối khá sâu và hẹp, cố độ cao trung bình từ 1.000 m đến 1.500 m. Độ dốc trung bình 200 – 300 địa hình hiểm trở, đi lại khó khăn vất vả, có độ nghiêng dồn theo hướng Nam xuôi theo dòng Sông Mã, dọc Sông Mã theo hướng Tây Bắc có những khe suối Nậm Sọi, Nặm Công, Nậm Mừ, Nậm Con và Nậm Huổi Tinh ; dọc sông theo hướng Đông Bắc có suối Nậm Lẹ, Nậm Ty, Nậm Và, Nậm Phống chảy đổ ra Sông Mã. Như vậy, ngoài ý nghĩa cảnh sắc, môi trường sinh thái, quốc phòng, bảo mật an ninh khu vực, huyện Sông Mã còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng hộ đầu nguồn .
Diện tích đất thuận tiện cho sản xuất nông nghiệp là : 22.545 ha chiếm 13,82 % tổng diện tích quy hoạnh tự nhiên, trong đó đất để canh tác ruộng nước 1.700 ha chiếm 0,9 % diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp, còn lại hầu hết là đất dốc .
Đất có rừng có 55.814 ha chiếm 34 %, đất chưa sử dụng 93.364 ha chiếm 57,23 % tổng diện tích quy hoạnh đất tự nhiên .

Huyện Sông Mã với công tác bảo tồn các di tích lịch sử văn hoá

Huyện Sông Mã lúc bấy giờ có 2 di tích lịch sử đã được Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Sơn La xếp hạng di tích lịch sử lịch sử dân tộc văn hoá đó là cây đa Mường Hung tại xã Mường Hung và đền thờ Hai Bà Trưng tại xã Chiềng Khương .

Đến với di tích lịch sử lịch sử dân tộc cây đa Mường Hung trong một buổi nắng sớm, chúng tôi phát hiện hình ảnh những bác cựu chiến binh, cô giáo và những em học viên trường tiểu học Mường Hung đang tổ chức triển khai cho những em thăm quan và giáo dục truyền thống lịch sử lịch sử vẻ vang. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, TT xã Mường Hung lúc bấy giờ là nơi địch chọn để thiết kế xây dựng đồn bốt với nhiều tường rào, dây thép gai, lô cốt, chúng liên tục tổ chức triển khai những đợt tuần tra, càn quét, bắt giam, tra tấn cán bộ, du kích và những người đi theo kháng chiến, chúng sử dụng nhiều hình thức giết người rất là dã man Năm 1948 Chúng bắt hai chiến sỹ là Lò Văn Địa và Cầm Văn Lún rồi hành quyết bằng hình thức thiêu sống bên gốc đa trước sự tận mắt chứng kiến của nhiều người dân địa phương. Hành động gian ác này của chúng chẳng những không làm cho người dân Mường Hung lo âu mà còn gây ra mối hận thù và thổi bùng lên ngọn lưả đấu tranh cách mạng can đảm và mạnh mẽ. Với niềm tin yêu nước lòng căm thù giặc thâm thúy, cán bộ và nhân dân Mường Hung vẫn một lòng theo đảng ủng hộ kháng chiến. Lần lượt những cơ sở cách mạng được thiết kế xây dựng tháng 11 năm 1949 chiến dịch Sông Mã đã diễn ra phá vỡ phòng tuyến của địch mở thông biên giới Việt Lào. Tháng 1/1952 nhân dân và du kích địa phương đã phối hợp với bộ đội nòng cốt tiến công hủy hoại đồn Mường Hung lật đổ chính quyền sở tại tay sai của thực dân Pháp .
Di tích lịch sử vẻ vang cây đa là một chứng tích tố cáo tội ác của thực dân Pháp và bè lũ tay sai đồng thời cũng như hình tượng của lòng yêu nước, sự kiên trung quật cường so với Đảng với cách mạng của nhân dân Mường Hung noí riêng cũng như nhân dân những dân tộc bản địa Sơn La nói chung. Ngày 28/4/2006 cây đa Mường Hung đã được Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Sơn La xếp hạng di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hoá cấp tỉnh, thành phố. Năm 2009 sau khi tổ chức triển khai lễ đảm nhiệm bằng công nhận Ủy Ban Nhân Dân huyện Sông Mã đã giao cho xã Mường Hung quản lí, đến năm 2012 huyện đã giao cho Trường trung học phổ thông Sông Mã phối hợp với Ủy Ban Nhân Dân xã Mương Hung chăm nom di tích lịch sử lịch sử vẻ vang. Năm 2013 huyện Sông Mã cũng đã phối hợp với Sở Văn Hoá thể thao và du lịch Bảo tàng tỉnh sơn La kiến thiết xây dựng kè chống sụt lún gốc cây đa phía bờ sông. Hằng năm vào những đợt nghỉ lễ, tết bà con nhân dân địa phương liên tục dâng hương và quét dọn tại cây đa và bia tưởng niệm những anh hùng liệt sỹ đã can đảm quyết tử, đồng thời xã cũng làm tốt công tác làm việc tuyên truyền giáo dục lịch sử vẻ vang cho thế hệ trẻ từ đó nâng cao nhận thức của nhân dân trong việc bảo tồn di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hoá tại địa phương .
Cách di tích lịch sử cây đa Mường Hung khoảng chừng 15 km xuôi theo dòng Sông Mã là đền thờ Hai Bà Trưng tại bản Nam Tiến xã Chiềng Khương cũng đã được xếp hạng di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hoá cấp tỉnh. Được biết năm 1975, 21 hộ dân làng Nại Tử lên kiến thiết xây dựng vùng kinh tế tài chính mới tại xã Chiềng Khương huyện Sông Mã, làng Nại Tử lúc này đổi thành Bản Nam Tiến, được sự chăm sóc của cấp ủy chính quyền sở tại hai tỉnh Hà Tây cũ và Tỉnh Sơn La, đã tạo điều kiện kèm theo và chăm sóc đến đời sống tâm linh và tín ngưỡng của dân cư, đồng thời tỏ lòng tôn kính và biết ơn thâm thúy tới những vị anh hùng dân tộc bản địa, ngôi đền đã được chuyển lên vào cuối năm 1975. Tuy đã được vận động và di chuyển và trùng tu biến hóa nhiều lần, nhưng ngôi đền vẫn còn lưu giữ được nhiều di vật có từ hàng trăm năm như : Hoành phi, câu đối, trống, tráp đựng mũ, chiêng, … Và đặc biệt quan trọng là văn bản 6 bản sắc phong thời Nguyễn vẫn còn nguyên vẹn. Các sắc phong nguyên văn chữ Hán đã được cán bộ của Viện Nghiên cứu Hán Nôm dịch sang tiếng việt, với nội dung chính là : Cho phép dân làng được thờ phụng để ghi nhớ công đức của 2 bà Trưng. Sắc phong truyền kiếp nhất được vua Tự Đức đời thứ 6 sắc phong Ngày 11 tháng Giêng năm 1853, Sắc phong gần đây nhất được vua Khải Định đời thứ 9 sắc phong Ngày 25 tháng 7 năm ( 1924 ) .
Đến nay di tích lịch sử đã được góp vốn đầu tư trùng tu khang trang hơn và đã xây dựng một ban quản trị đền thờ gồm 7 người trong đó có ông thủ từ là ngươi dân làng Nại Tử cũ được chính quyền sở tại và nhân dân tin cậy giao cho ông trông coi và Open đón nhân dân vào thăm quan làm lễ tưởng niệm công ơn của hai bà, ngoài những để ship hàng nhu yếu tận hưởng văn hóa truyền thống tín ngưỡng, văn hóa truyền thống dân gian của dân cư, đồng thời góp thêm phần bảo tồn, phát huy vốn di sản của dân tộc bản địa. Hằng năm cứ đến những ngày kỷ niệm ngày sinh, ngày mất của hai bà trưng và ông thi sách chồng bà Trưng Trắc thì người dân địa phương lại đem lễ đến đền thờ và tổ chức triển khai tiệc tùng từ ngày 12 đến ngày 15 tháng giêng âm lịch để tưởng niệm công ơn, và chiêm ngưỡng và thưởng thức anh linh của 2 bà Trưng .

Ngày 11/11/2011, di tích đã được UBND tỉnh Sơn La ra quyết định công nhận và trao bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh, thành phố. Đây cũng là tiền đề để ngôi đền có thể phát huy giá trị tâm linh, hứa hẹn nhiều thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, văn hóa xã hội của địa phương. Đồng thời giới thiệu quảng bá địa chỉ văn hóa của địa phương đến các tỉnh lân cận, nhằm giao lưu, mở rộng, tiếp xúc văn hóa để di tích phát huy giá trị vốn có, góp phần vào việc bảo tồn vốn di sản dân tộc.

Cây đa Mường Hung và Đền thời Hai Bà Trưng là những di tích lịch sử lịch sử vẻ vang văn hoá đặc biệt quan trọng quan trọng của huyện Sông Mã. Đây là những nơi hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống, tâm linh của nhân dân địa phương từ bao đời nay. Đồng thời cũng là nơi giáo dục tư tưởng, đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ về đạo lý uống nước nhớ nguồn, lòng tự hào, tự tôn của dân tộc bản địa, qua đó phát huy những giá trị văn hóa truyền thống vật thể đã được kết tinh hàng trăm năm nay. / .

Source: https://wikisongkhoe.com
Category: Hỏi đáp ✅ (ĐÃ XÁC MINH)