Tóm tắt nội dung chính, lập dàn ý phân tích, bố cục – Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường – Văn 12

Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơn

I. Tác giả

1. Tiểu sử 

– Hoàng Phủ Ngọc Tường, sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937, tại thành phố Huế, nhưng quê gốc ở làng Bích Khê, xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị .
– Sau khi học hết bậc trung học ở Huế, ông lần lượt trải qua :
+ Năm 1960 : tốt nghiệp khóa I ban Việt Hán, Đại học Sư phạm Hồ Chí Minh .
+ Năm 1964 : nhận bằng Cử nhân Triết Đại học Văn khoa Huế .
+ Năm 1960 – 1966 : dạy tại trường Quốc Học Huế .
+ Năm 1966 – 1975 : thoát ly mái ấm gia đình để lên chiến khu, tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ bằng hoạt động giải trí văn nghệ .
+ Năm 1978 : được kết nạp vào Hội Nhà văn Nước Ta .
– Ông từng là Tổng thư ký Hội Văn học nghệ thuật và thẩm mỹ Bình Trị Thiên – Huế, quản trị Hội Văn học nghệ thuật và thẩm mỹ Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt .

2. Sự nghiệp văn học

a. Tác phẩm chính
– Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu ( 1971 ), Rất nhiều ánh lửa ( 1979 ), Ai đã đặt tên cho dòng sông ( 1986 ), Bản di chúc của cỏ lau ( 1984 ), Ngọn núi ảo ảnh ( 1999 ), …
b. Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ
– Là một trong những nhà văn chuyên về bút kí .
– Nét rực rỡ trong sáng tác của ông là sự phối hợp thuần thục giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kỹ năng và kiến thức đa dạng và phong phú về triết học, văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang, địa lý … Tất cả được bộc lộ qua lối hành văn hướng nội, súc tích, say đắm và tài hoa .

Sơ đồ tư duy – Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường

II. Tác phẩm

1. Tóm tắt tác phẩm

Bài bút kí ca tụng vẻ đẹp của sông Hương gắn liền với xứ Huế mơ mộng, đi vào lòng người với truyền thống cuội nguồn lịch sử vẻ vang nơi đây .
Lúc ở thượng nguồn, sông Hương có vẻ như đẹp mãnh liệt và hoang dại, có nhiều ghềnh thác đáy vực huyền bí. Có thể xem sông Hương như ” bản trường ca của rừng già ” .
Lúc về đồng bằng, sông Hương thơ mộng làm say đắm lòng người. Hai bên bờ sông Hương chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên. Dòng sông mềm như tấm lụa uốn cong, cảnh đẹp như bức tranh có đường nét, hình khối trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, cao bất thần như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo. Sông Hương có vẻ như đẹp da màu biến ảo : sớm xanh, trưa vàng, chiều tím .
Lúc qua thành phố Huế, sông Hương trôi đi thực chậm, chảy lặng lờ như điệu slow. Sông Hương đã trở thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Trên sông vọng lại tiếng hát trong một khoang thuyền nào đó. Sông Hương mang vẻ đẹp vừa trữ tình, vừa trầm mặc gắn liền với lịch sử dân tộc bi tráng của dân tộc bản địa mà trên quốc tế không có dòng sông nào như thế. Và trước về với biển sông Hương lưu luyến tình cảm với thành phố Huế ví như nỗi vấn vương của nàng Kiều với Kim Trọng .

2. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ
– Ai đã đặt tên cho dòng sông ? là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế, ngày 4/1/1981, in trong tập sách cùng tên .
– Bài bút kí có ba phần :
+ Phần một nói về cảnh sắc vạn vật thiên nhiên của sông Hương
+ Phần 2 và 3 là phương diện lịch sử dân tộc và văn hóa truyền thống của sông Hương
– Đoạn trích này nằm ở phần một cộng với lời kết của tác phẩm .

b. Bố cục (2 phần)

– Phần 1 ( từ đầu … ” quê nhà xứ sở ” ) : hành trình dài của dòng sông Hương
– Phần 2 ( còn lại ) : sông Hương của lịch sử dân tộc, thơ ca

3. Tìm hiểu chi tiết

a. Vẻ đẹp đa chiều của dòng sông Hương

– Vẻ đẹp dưới góc nhìn địa lý :
+ Ở thượng nguồn : sông Hương vừa mang vẻ đẹp phóng khoáng, man dại, bản lĩnh, tự do ( một trường ca, rầm rộ, mãnh liệt, cuộn xoáy, cô gái Di-gan, bản lĩnh dũng mãnh, tâm hồn tự do, trong sáng ) vừa thơ mộng, trữ tình ( êm ả dịu dàng và say đắm giữa … đỗ quyên rừng ) .
+ Ở ngoại vi thành phố : sông Hương mang nhiều vẻ đẹp đa dạng chủng loại như thơ mộng, trữ tình ( người gái đẹp nằm ngủ mơ màng … đầy hoa dại ) ; dữ thế chủ động, mãnh liệt, duyên dáng với hành trình dài tìm kiếm tình yêu ( chuyển dòng liên tục, vòng giữa, uốn mình, chuyển hướng, vòng qua, bất thần vẽ, ôm lấy, … ) ; trầm mặc, cổ kính ( Giữa đám quần sơn … như triết lý, như cổ thi ) ; bình dị ( mặt nước yên bình … bát ngát tiếng gà ) .
+ Ở trong thành Huế : thủy chung, chỉ thuộc về một thành phố duy nhất là Huế ; sông Hương mang vẻ đẹp tình tứ, duyên dáng, vui mắt của cô gái gặp người tình nhân mong đợi ( kéo nét thẳng thực yên tâm, vui vẻ hơn, uốn cánh cung rất nhẹ … tiếng “ vâng ” không nói ra của tình yêu ) ; có điệu chảy slow tình cảm dành riêng cho Huế .
– Vẻ đẹp dưới góc nhìn lịch sử vẻ vang : chứng nhân lịch sử dân tộc, gắn bó với mọi biến cố của Huế ( dòng sông biên thùy thời vua Hùng, dòng sông viễn châu oanh liệt thời trung đại, dòng sông vẻ vang thời Nguyễn Huệ, dòng sông bi tráng thời kì cách mạng tháng Tám ) .
– Vẻ đẹp dưới góc nhìn âm nhạc, thơ ca : sông Hương là cái nôi của âm nhạc cổ xưa Huế ; dòng sông ấy không khi nào tự lặp lại mình trong cảm hứng của những nghệ sĩ ( mang nhiều sắc thái khác nhau trong thơ Tản Đà, Cao Bá Quát, Bà Huyện Thanh Quan, Tố Hữu … ) .
– Nghệ thuật khắc họa hình tượng sông Hương : ngôn từ giàu hình tượng ; văn phong say đắm tài hoa ; chất trí tuệ và chất trữ tình hài hòa thống nhất ; am hiểu nhiều nghành như địa lý, lịch sử vẻ vang, âm nhạc, thơ ca ; xúc cảm dạt dào, tha thiết ; cái tôi trữ tình mê hoặc, hấp dẫn .
b. Giá trị nội dung
– Đoạn trích bài bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông ? là đoạn văn xuôi súc tích và đầy chất thơ về sông Hương .
c. Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ
– Ngôn ngữ đa dạng chủng loại, giàu hình ảnh, thể hiện xúc cảm, sử dụng nhiều giải pháp như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa .
– Có sự phối hợp hòa giải giữa cảm hứng và trí tuệ, chủ quan và khách quan. Chủ quan là sự thưởng thức của bản thân. Khách quan là đối tượng người dùng miêu tả – dòng sông Hương .

Sơ đồ tư duy – Ai đã đặt tên cho dòng sông

Nhận định

Một số nhận định về tác giả, tác phẩm

1. Kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường có rất hiều ánh lửa
( Nguyễn Tuân )
2. Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong mấy nhà văn viết kí hay nhất nước ta lúc bấy giờ
( Nguyên Ngọc )
3. Hoàng Phủ Ngọc Tường có một phong thái viết bút kí văn học của riêng mình. Thế mạnh của ông là tri thức văn học, triết học, lịch sử dân tộc, địa lý sâu và rộng, gần như đụng đến yếu tố gì, ở thời gian nào và ở đâu thì ông vẫn hoàn toàn có thể tung hoành tự do ngòi bút được .
( Hoàng Cát )
4. Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong số rất ít nhà văn viết bút ký nổi tiếng ở nước ta vài chục năm nay. Bút ký của Hoàng Phủ Ngọc Tường mê hoặc người đọc ở tấm lòng nhân văn thâm thúy, trí tuệ uyên bác và chất Huế thơ huyền hoặc, điệu đàng. Đó là những trang viết tài hoa, tài tử, tài tình … Thực ra, bút ký Hoàng Phủ Ngọc Tường chính là những áng thơ văn xuôi hấp dẫn người đọc … Thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường là vẻ đẹp của nỗi buồn hoài niệm, những day dứt triết học, từ sâu thẳm thời hạn, sâu thẳm đất đai vọng lên trong tâm khảm người đọc. Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo cho rằng thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường thấm đẫm ” triết học về cái chết … thơ anh buồn mỗi nỗi buồn đứt ruột … Đấy là thơ của âm tính ” … Đó là một nhận xét xác đáng .
( Nhà thơ Ngô Minh )

5. …Nhiều thế hệ văn nghệ sĩ đến với Huế và đã bị con Sông Hương mê hoặc. Nhiều tác phẩm văn học đã đưa con sông này đến với người đọc để từ đó đem lòng yêu Huế, dù chưa một lần đặt chân đến nơi này. Nhưng với Hoàng Phủ Ngọc Tường, người một đời gắn bó với Huế, bằng tình cảm tha thiết, bằng tiềm năng văn hóa đã khám phá vẻ đẹp của Hương Giang một cách toàn diện, đưa Sông Hương trở thành biểu tượng của đất cố đô…

( Bùi Thị Hải Hạnh )

Loigiaihay.com 

Source: https://wikisongkhoe.com
Category: Hỏi đáp ✅ (ĐÃ XÁC MINH)