Dàn ý phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông | Văn mẫu 12

Tài liệu hướng dẫn lập dàn ý phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông, gợi ý cách làm, phân tích đề, sơ đồ tư duy kèm một số bài văn mẫu tham khảo phân tích nội dung tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường).

Hướng dẫn lập dàn ý phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông

1. Phân tích đề

– Kiểu bài : dạng bài nghiên cứu và phân tích tác phẩm văn học .

– Vấn đề nghị luận: nội dung, nghệ thuật của tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông

– Phạm vi dẫn chứng, tư liệu: các căn cứ, hình ảnh, chi tiết,… thuộc phạm vi văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

2. Xác lập vấn đề, luận cứ

– Luận điểm 1: Ý nghĩa nhan đề

– Luận điểm 2: Hình tượng sông Hương

+ Dòng sông vạn vật thiên nhiên+ Dòng sông lịch sử vẻ vang+ Dòng sông văn hóa truyền thống

– Luận điểm 3: Hình tượng cái tôi tác giả.

3. Sơ đồ tư duy

Sơ đồ tư duy nghiên cứu và phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông

4. Chi tiết dàn ý

a) Mở bài

– Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm :+ Hoàng Phủ Ngọc Tường là một người nghệ sĩ có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều nghành nghề dịch vụ, là nhà văn chuyên viết về bút kí, có sự phối hợp thuần thục giữa chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị luận sắc bén và suy tư đa chiều .

+ Ai đã đặt tên cho dòng sông trích trong bút kí cùng tên, hoàn thành tại Huế, nội dung chính thể hiện vẻ đẹp nên thơ của dòng sông Hương và tình yêu thương của tác giả đối với thiên nhiên đất nước.

b) Thân bài

* Ý nghĩa nhan đề: nhấn mạnh đến vẻ đẹp huyền thoại của sông Hương, khát vọng của con người muốn đem cái đẹp về xây đắp cho xứ Huế, gợi lòng biết ơn đến những con người khai phá vùng đất ấy.

– Nhan đề “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” đã dẫn dắt người đọc đến với cội nguồn tên gọi của dòng Hương thơ mộng .- Bài bút kí “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” đã lí giải tên dòng sông bằng một lịch sử một thời mĩ lệ của người dân làng Thành Chung .- Lấy tên nhan đề cho bài bút kí dưới hình thức của một câu hỏi nhằm mục đích mục tiêu dẫn dắt, gợi mở người đọc về nguồn gốc tên gọi của dòng sông, nói lên những khát vọng, niềm tự hào của con người khi muốn mang cái đẹp, tiếng thơm để thiết kế xây dựng, vun đắp cho văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang của xứ Huế .- Nhan đề “ Ai đã đặt tên cho dòng sông ” cũng bộc lộ được niềm biết ơn so với những con người đã tìm hiểu và khám phá vùng đất này, thể hiện niềm tự hào về vẻ đẹp của quốc gia .

* Hình tượng sông Hương

– Dòng sông vạn vật thiên nhiên+ Ở thượng nguồn : “ bản trường ca của rừng già ”, “ cô gái Di-gan ”, “ người con gái của rừng già ”, “ người mẹ phù sa của vùng văn hóa truyền thống xứ sở ” .+ Từ thượng nguồn đến Huế : sông Hương như người con gái lần đầu đến với tình yêu một mặt rất nhát gan, một mặt táo bạo dữ thế chủ động .+ Trong lòng Huế : như một người con gái đắm say tình tứ khi bên người mình yêu, người con gái tài hoa “ tài nữ đánh đàn trong đêm khuya ” .+ Từ biệt Huế ra biển : như một người con gái lưu luyến, thủy chung từ biệt tình nhân .=> Tác giả đa phần cảm nhận vẻ đẹp sông Hương từ góc nhìn tình yêu khiến sông Hương hiện lên như một người con gái chung tình hết lòng vì tình yêu .- Dòng sông lịch sử vẻ vang

+ Sông Hương là một nhân chứng lịch sử của Huế, của đất nước: “soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ”, chứng kiến những mất mát đau thương của các cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX,…

+ Sông Hương như một công dân có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm thâm thúy với quốc gia : “ biết hiến đời mình để tạo ra sự chiến công ”, …+ Là một người con gái anh hùng : cùng gắn bó với Huế qua nhiều cuộc chiến đấu anh hùng trong thời kì trung đại, đến cách mạng tháng Tám cũng có nhưng chiến công vang dội, …- Dòng sông văn hóa truyền thống+ Sông Hương là “ người mẹ phù sa của vùng văn hóa truyền thống xứ sở ” : hàng loạt âm nhạc cổ xưa Huế, những bản đàn theo suốt cuộc sống Kiều và bản Tứ đại cảnh đều được sinh thành trên sông nước sông Hương .+ Là người tài nữ đánh đàn trong đêm khuya : không khi nào lặp lại trong cảm hứng của những thi nhân .=> Sông Hương chính là người con gái phóng khoáng, chung thủy trong tình yêu, dũng mãnh kiên cường trong lịch sử vẻ vang, tài hoa phát minh sáng tạo trong âm nhạc, trong văn hóa truyền thống, khiêm nhường trong đời thường, là hiện thân cho vẻ đẹp người con gái Huế .

* Hình tượng cái tôi tác giả

– Quan sát dòng sông trên nhiều góc nhìn khác nhau, miêu tả dòng sông trên nhiều phương diện .- Là nhà văn có những liên tưởng, so sánh, độc lạ, lối viết tài hoa, uyên bác .- Là cái tôi nghệ sĩ có tình yêu tha thiết, say đắm với vạn vật thiên nhiên Huế và quốc gia .

* Đặc sắc nghệ thuật

– Nghệ thuật xây dựng hình tượng sông Hương .- Liên tưởng độc lạ- Sử dụng từ ngữ rực rỡ, văn phong thanh nhã .

c) Kết bài

– Khái quát giá trị nội dung tác phẩm .- Cảm nhận của em .Ví dụ : Qua tác phẩm ta cảm nhận được niềm tự hào tha thiết của tác giả với vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên xứ Huế cũng như quốc gia, nhà văn có lối hành văn say đắm, súc tích .

     Để hình dung cụ thể cách triển khai dàn ý thành một bài phân tích cụ thể, các bạn có thể tham khảo bài văn phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông dưới đây:

Bài văn mẫu hay phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông

Hoàng Phủ Ngọc Tường là người có vốn hiểu biết phong phú, sâu rộng trên nhiều lĩnh vực văn hóa, lịch sử địa lí. Các tác phẩm của ông thường có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình với những liên tưởng mạnh mẽ và một lối hành văn mê đắm tài hoa. Ai đã đặt tên cho dòng sông là bài kí xuất sắc nhất của ông, thể hiện đặc trưng phong cách của nhà văn tài hoa, uyên bác này.

Ngay từ nhan đề của tác phẩm đã đem đến cho người đọc sự tò mò, hứng thú. Đồng thời đó như một gợi mở về vẻ đẹp của dòng sông Hương, và lịch sử một thời về sông Hương .Để làm điển hình nổi bật vẻ đẹp của dòng sông Hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã soi ngắm nó trên nhiều góc nhìn. Đầu tiên ông nhìn sông Hương trên phương diện địa lí, cảnh sắc vạn vật thiên nhiên vô cùng phong phú, điệu đàng. Sông Hương khi ở trong rừng núi Trường Sơn là bản trường ca của rừng già thâm u, huyền bí. Đây là nơi khởi xướng của dòng chảy, gắn liền với đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, con sông toát lên vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa trữ tình, mang một sức sống mãnh liệt. Hoàng Phủ Ngọc Tường ví dòng sông Hương như một cô gái Di-gan vô cùng điệu đàng : “ Sông Hương đã sống 50% cuộc sống mình như một cô gái Di-gan phóng khoáng và dũng mãnh ”. Bằng biện pháp nhân hóa đã gợi ra vẻ đẹp hoang dại nhưng cũng rất tình tứ của dòng sông. Nhưng khi ra khỏi rừng già, dòng sông nhanh gọn mang vẻ đẹp “ dịu dàng êm ả và trí tuệ ”, góp thêm phần hình thành, gìn giữ và bảo tồn văn hóa truyền thống của xứ Huế. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tỏ ra vô cùng tinh xảo, uyên bác và kì công để mày mò, đồng cảm từng vẻ đẹp của dòng sông : “ dòng sông hình như không muốn thể hiện, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng ” .Bằng con mắt quan sát tinh xảo của mình, tác giả còn nhận thấy, sông Hương như một người con gái đẹp bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Trong cảm nghĩ của nhà văn, sông Hương giống như “ người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại ” được “ người tình mong đợi đến thức tỉnh ”. Từ đây, thủy trình về xuôi của sông Hương giống như một cuộc tìm kiếm người tình nhân đích thực của một người gái đẹp trong câu truyện tình yêu lãng mạn. Hành trình về xuôi của dòng sông Hương quả thực là một bức tranh phong phú sắc tố, ở mỗi địa điểm khác nhau, sông Hương lại khoác trên mình một vẻ đẹp mới lạ : khi thì như tấm lụa mềm, khi thì sắc nước xanh thăm thẳm, … “ Phải chăng người con gái khi đến với tình nhân không chỉ để dâng Tặng Ngay tình yêu mà còn để triển khai xong và trình diện vẻ đẹp của mình ? ” .Trong khoảng trống kinh thành Huế cổ kính, u tịch, sông Hương liên tục phô diễn những vẻ đẹp khác nhau. Bắt đầu đi vào thành phố, sông Hương được ví như một người tình vui vẻ và vô cùng duyên dáng. Dòng sông vui hẳn lên khi phát hiện tiếng chuông chùa Thiên Mụ quen thuộc, đây đồng thời cũng là tín hiệu con sông sắp đi vào thành phố. Người con gái xinh đẹp – sông Hương làm duyên, làm dáng lần sau cuối trước khi chảy vào thành phố, về với người tình nhân đích thực của mình : uốn một cánh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hến, khiến dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu. Vào đến thành phố sông Hương không còn mang cái man dại, mãnh liệt như khi ở Trường Sơn mà nó như điệu slow tình cảm, chạy lừ đừ, có chăng “ chỉ còn là một một hồ yên tĩnh ”. Bằng vốn hiểu biết đa dạng và phong phú của mình, ông đã lí giải từ nhiều góc nhìn khác nhau, tiên phong là do đặc thù tự nhiên : những chi lưu ấy, cùng với hai hòn hòn đảo nhỏ trên sông đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước, nhưng đặc biệt quan trọng hơn là khi ông lí giải từ lí lẽ của trái tim thì “ điệu chảy lặng lờ ”, “ ngập ngừng muốn đi muốn ở ” của sông Hương là do tình cảm dành riêng cho Huế, do quá yêu thành phố của mình, do muốn được nhìn ngắm nhiều hơn nữa thành phố thân thương trước khi phải rời xa. Khi rời thành phố sông Hương còn là một người tình chung thủy, đã đi rồi còn lưu luyến vòng xoay trở lại một lần nữa .

Không chỉ nhìn sông Hương từ góc nhìn địa lý, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn đi sâu vào lịch sử để khám phá một vẻ đẹp khác của sông Hương. Ở mỗi thời kì lịch sử, sông Hương đều có những đóng góp quang vinh với Tổ quốc. Sông Hương đã chứng kiến biết bao trận chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía Nam của Tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại theo sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi. Là dòng sông “Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ” vào thế kỉ XVIII. Ở thế kỉ XX, sông Hương đi vào chiến công rung chuyển thời đại với cách mạng tháng Tám lịch sử. Bằng cách đặt sông Hương vào những thời điểm lịch sử trọng đại khác nhau, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã ngầm khẳng định sự thiêng liêng, vĩ đại của dòng sông này.

Dòng sông Hương thơ mộng, trữ tình còn là nguồn cảm hứng cho biết bao thế hệ thi sĩ. Sông Hương trước hết khơi nguồn cảm hứng âm nhạc, như một “ người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya ”. Hình ảnh so sánh này xuất phát từ thực tiễn, sông Hương là sông âm nhạc, với những khúc ca Huế dịu dàng êm ả, thiết tha. Đây là nơi gặp gỡ của âm nhạc cổ xưa cũng như những câu hò dân gian đều đã được sinh thành trên mặt nước sông Hương, nên nó chỉ vang lên hay nhất “ trong một khoang thuyền nào đó, giữa tiếng nước rơi bán âm của những mái chèo khuya ” .Không chỉ vậy, sông Hương còn khơi dậy cảm hứng thi ca. Ở điểm này sông Hương thực sự đã trở thành nàng thơ của tâm hồn thi sĩ. Với diện mạo đa dạng chủng loại, khi kinh hoàng, man dại, khi e ấp, thướt tha, sông Hương là nguồn cảm hứng thi ca muôn đời. Mỗi người bằng tò mò riêng, bằng cảm nhận riêng lại mày mò ra những vẻ đẹp khác nhau của sông Hương : “ Từ xanh tươi thường ngày, nó bỗng thay màu thực giật mình “ dòng sông trắng – lá cây xanh ” trong cái nhìn tinh xảo của Tản Đà ” ; “ từ tha thướt mơ màng nó chợt nhiên hùng tráng lên như “ kiếm dựng trời xanh ” trong khí phách của Cao Bá Quát ” .Đặc biệt, sông Hương còn được cảm nhận trong trí tưởng tượng đầy phát minh sáng tạo, tài hoa của tác giả. Qua dòng chảy của dòng sông, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn nhận được tính cách của con người xứ Huế. Ông nhìn sông Hương như một thiếu nữ xinh đẹp và tài hoa, êm ả dịu dàng và thâm thúy, đa tình và kín kẽ, lẳng lơ nhưng rất mực chung tình. Ở người thiếu nữ ấy điển hình nổi bật lên vẻ đẹp của sự êm ả dịu dàng, khi là cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại với bản lĩnh gan góc, tâm hồn tự do và trong sáng, khi là một người con gái đẹp ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, khi là người con gái dịu dàng êm ả của quốc gia, khi là người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ sở với một vẻ đẹp dịu dàng êm ả và trí tuệ, lúc lại là người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya … Không chỉ vậy, sông Hương còn mang vẻ đẹp đa tình, nó được ông phản ánh trong mối quan hệ với thành phố, đó là quan hệ của cặp tình nhân lý tưởng trong Truyện Kiều “ tìm kiếm và đuổi bắt, hào hoa và đam mê, thi ca và âm nhạc ” .

Trong bài tùy bút này sông Hương đã được đặt trong một cái nhìn tổng thể và toàn diện: địa lí, lịch sử, văn hóa… Trong các mối liên hệ ấy, sông Hương vừa tươi đẹp, vừa thơ mộng và quyến rũ trong các sắc thái thiên nhiên vừa sâu lắng trong các giá trị văn hóa, vừa phong phú đến bất ngờ trong khả năng gợi hứng thú sáng tạo cho những người nghệ sĩ, vừa kiên cường bất khuất trong thế đứng và tinh thần khi đối diện với giặc ngoại xâm… Song dường như sau tất cả những điều đó, sông Hương vẫn mãi còn những điều bí ẩn chưa được khám phá hết nên vẫn mãi gợi niềm bâng khuâng trong tâm hồn con người.

Có thể bạn cũng chăm sóc : Bình luận về vẻ đẹp sông Hương trong Ai đã đặt tên cho dòng sông

Trên đây là phần hướng dẫn lập dàn ý chi tiết cho bài văn phân tích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Hi vọng, với dàn ý và bài văn mẫu mà Đọc Tài Liệu vừa cung cấp, các bạn đã nắm được những luận điểm cơ bản cần triển khai cũng như có thêm những ý văn hay để bổ sung cho nội dung bài viết của mình.

Đừng bỏ lỡ những bài văn mẫu hay lớp 12 khác được cập nhật thường xuyên tại thư mục tài liệu Văn mẫu 12 do Đọc Tài Liệu sưu tầm và tuyển chọn. Chúc các bạn luôn học tốt !

Source: https://wikisongkhoe.com
Category: Hỏi đáp ✅ (ĐÃ XÁC MINH)